Demokrazia berreskuratzearekin batera, Francok aldatutako hainbat gauza ez ziren birmoldatu. Haien artean, Juan Carlos Herrero Murcianok asteleheneko El País egunkarian azaldutakoa, Otra herencia del franquismo izeneko ezkutitzan.
Espainiak betidanik izan duen ordutegia Britainia Handiak duena da, hau da, Greenwich meridianokoa. Egun, Londresekoa gehi ordu bat daukagu, alegia, Europa Erdiko Ordua. Francok ezarri zuen ordu berri hau 1940an, besteren artean, Alemania naziaren berbera izateko. Horregatik, neguan, Vigon esnatzen den norbait gau ilunean joango da lanera, eta 9ak arte ez du eguzkia ikusiko. Europan, gure ordu berbera duten estatuetan, normaltasunez ikusten dute eguzkiaren sorrera, haiekin batera esnatzen baita.
Iaz, BNGak Galiziaren egungo ordua aldatzea eskatu zuen, Portugalek duena jartzeko asmoz (hau da, Britainia Handiarena, gurea baino ordu bat gutxiago). Horrela, galiziarren ordutegia eguzkiaren zikloekin parekatuko litzateke. Portugalen leku berean izanda, ordu bat beranduago bizi dira. Gainera, energia aurrezteko ona da. Baina ez dugu mendebaldera hainbeste jo behar. Britainiarren ordua Meridiano 0ak markatzen du. Eta hau Urduñatik pasatzen da. Beraz, Euskal Herriak Londresen ordua euki beharko luke, eta ez Francok ezarritakoa.
Korapilatsuegia dirudi berriz benetako egoerara bueltatzea. Ez da honela, naturarekin armonian bizitzetik hurbilago egongo ginatekeelako. Europatik urrunago? Egungo lan-ordutegiek urruntzen gaituzte europarretik, hainbat ordu ezer egin gabe galduta.
Hala ere, mugak ezabatu nahi ditugun aro hauetan, orduen sistema egiarekin egokitzeak ordu bat eramango luke atzera Hegoaldea Ipar Euskal Herritik. Desabantaila. Eta ezinezkoa dirudienez aldaketa, gauden moduan geratuko gara.
2007/10/30
It's time
2007/10/28
2007/10/27
In nomine patris
Bihar Vatikanoak 498 martir beatifikatuko ditu. 498 erlijiosoak 36ko gerran hil ziren, legezko gobernuaren aldekoen eskuetan. Lehen begiratuan, gerraren krudeltasuna jasan zutenen bidezko omenaldia dirudi, hainbat eta hainbat biktima merezi duten modukoa. Baina ez, egia ez da horrela. Apezpiku Batzarrak Espainian burutzen duen borroka nazioartera hedatu du. Benedikto XVIa norgehiagokan sartzea lortu du.
Legearen Memoria onartzen den egunetan izatea ez da kasualitatea. Apezpikuek, orain dela 70 urte bezala, benetako justizia eskatzen den egun hauetan, alderdi batean lerrokatu dira. Lehen, altxamendu faszista gurutzada izendatzearen bidez; orain, beatifikazioen bitartez. Omenduak ez baitira hildako erlijioso guztiak. Batik bat Euskal Herrian hil zituzten abadeak ez dute gogoratuko. Ezta kleroaren baimen eta laguntzarekin Francoren gudarosteek hil zituzten milaka hiritar errugabeak ere, ezta 40 urteko diktaduraren zehar errepresaliatuak izan zirenak ere. Demokraziaren alde aritu zirelako hil zituzten, eta arrazoi beragatik ahaztu nahi dituzte orain. Elizarentzako, antza, garai ilunak ez dira bukatu.
2007/10/23
2007/10/22
Miliciano muerto, Capa
Baina betidanik pentsatu den hori behera doa. Dokumental baten arabera, argazkia antzeztua izan zen. Hots, fartsa hutsa izan zen. Ikerketa batzuk frogatu omen dute hori. Autopsiak dio argazkian hiltzen den Taino hori beste egoera batean hil zela.
Tira, argazki baten beharren zeuden eta asmatu egin zuten. Ez diet ikerlari horiei arrazoia kentzen, eta agian egiara hurbiltzen ari gara, baina ezin dugu jarraitu iruzurra ikurtzat hartzen?
2007/10/21
La viñeta de la semana II
OLARIAGA, Berria, 2007/10/17(klikatu binetan handiago ikusteko)
Katamotz iberiarra
Ama Lurra galtzorian omen dago. Geuk, gizakiok, egin diogun kalte handiaren erruz, gure planeta “negutegi efektu jasangaitza” edo “aldaketa klimatikoa” bezala ezagutzen dugun gaitza jasaten ari da. Zientifikoen arabera, eta ni ez naiz inor euren esanak ezeztatzeko, hau guztia egia da.
Azkenaldian, munduaren giltza dutenak arazoaz jabetzen hasi direla. Al Gore “desinteresatuari” Bakearen Nobel Saria eman diote aldaketa klimatikoaren kontrako lanagatik. Eta, are garrantzitsuagoa, NBEko IPCCari, ikerketa sakonen bidez egoearen arriskuen berri ematen duen taldeari.
Etorkizun beltz honen aurrean, miraria gertatu da Gaztelan. Orain mendebete, katamotz iberiarra jaun eta jabe zen Penintsulan, baita Euskal Herrian ere. Egun, Andaluzian baino ez daude bi katamotz kolonia. Guztira, ez 600 baino gehiago. 80ko hamarkadan bazeuden katamotz iberiarrak Gaztela-Mantxako erkidego autonomoan, baina izugarrizko abiadurarekin desagertu ziren.
Eta bapatean, katamotz kolonia bat berpiztu da. Ez dira kide batzuk, ez. Animali horiek bere bizileku zena berreskuratu dute. Ezinezkoa dirudi Penintsula osoa berriz konkistatzea, orain gure laguntza euki arren. Baina, bideo honek erakusten duen bezala, behintzat Gaztelako txoko hau eurena da berriro.
Hala ere, mirari hau ez da ohikoa. Noiz konturatuko gara ez dugula Natura errespetatu behar, baizik eta konturatu beraren parte garela?
2007/10/19
Muchas gracias por hacernos tan grandes
Hacía frío. Pero qué va a hacer en una noche de octubre zaragozano. Además, tampoco se notaba mucho, rodeados de 40.000 personas. Luces azules, y sonó la intro, la de aquella película de Lynch. Nada más terminar, los primeros compases de las delicias. Dos siluetas en un fondo de agua, de estanque. “¡Son Enrique y Juan!”, se oía. Eran ellos.
Una a una, maravillaron a sus mejores fans con cada canción. Ya lo avisaron, que con motivo del vigésimo aniversario del primer disco, de la primera joya, no se olvidarían de él. Y así combinaron los temas de siempre con los de siempre jamás. Después del comienzo emotivo, no podía faltar la obligada del principio: “Deshacer el mundo”. Empezar porque sí y acabar... ¿no sé cuándo? Acabaron al cabo de dos horas y media de placer absoluto. De recuerdos y de presente. Aunque, a la hora de concierto, Enrique pidió cinco minutos de descanso. Habían comenzado al máximo, incluso habían descargado los temas más inesperados en una plataforma más cercana al público, pero el catarro de Bunbury no perdonó. El respetado, no sin miedo, se los concedió con un aplauso. Después de diez años, cinco minutos no eran nada.
Antes habíamos nadado mar adentro, roto la carta (“mil pedazos al viento nos separarán") y disfrutado del lirismo de la adaptación de la inmensa obra de Alejandro Casona: “Ésta se la saben todos ustedes. No me fallen, esto es 'La sirena varada'”. Después, algunos pidieron opio a la Pilarica. Otros nos conformábamos con el mayor estímulo, que es la Música.
A la vuelta, todavía habría mucho tiempo para más. Hasta para un desliz de la voz en “Maldito duente”, clásico absoluto que junto con el trillado “Entre dos tierras” hizo saltar a La Romareda. Como en el final de “No más lágrimas”, una apoteósis en toda regla. Estaban dando todo lo que tenían para ofrecer: dos décadas de maravillas. Y sin duda Zaragoza cumplía su papel: se lo entregaba todo, todo.
"¿Están preparados para la Avalancha?" Efectivamente, sí. Tras ello, el primer bis. Y digo primero porque luego se despedirían una vez más con la tercera bendecida. El momento más emotivo sin duda. Las luces de los mecheros del 96 y móviles del Próximo Milenio iluminaban todo un estadio que se rendía a la Leyenda. Aportaban la chispa adecuada para que ardiera... todo. Mientras se despedían, un montón de trozos de papel cubría al público, que hacía las de Enrique y todo lo que ha surgido de esa mandíbula tan especial.
Pero todavía quedarían “Tesoro”; las “Malas intenciones” y el grito unísono del “¡Uh, ah!”, y el más apropiado final. Con los brazos de la fiebre que aún abarcaban nuestras frentes, nos dijeron adiós.
Nadie podría haber pedido más de lo que nos dieron. Los Héroes habían vuelto.
00 Song to the Siren 01 El estanque 02 Deshacer el mundo 03 Mar adentro 04 La carta 05 Agosto 06 La sirena varada 07 Opio 08 La herida 09 Fuente esperanza 10 Apuesta por el rock and roll 11 Héroe de leyenda 12 Con nombre de guerra 13 No más lágrimas 14 Nuestros nombres 15 El mar no cesa 16 Entre dos tierras 17 Maldito duende 18 Iberia sumergida 19 Avalancha 20 Oración 21 Tumbas de sal 22 La chispa adecuada 23 Tesoro 24 Malas intenciones 25 En brazos de la fiebre
2007/10/15
La viñeta de la semana
Egunkarietako bineta-egileek, askotan, eguna alaitzen gaituzte. Albiste beltzen artean, iritzi-orrietan edo, marrazkilari baten lapitz azkarrak irribarreren bat ateratzen gaitu batzuetan. Don Celes pertsonaiaren istorio errepikakor eta aspergarriez gain, zenbait erdi artista erdi kazetari egon badaude, eskelen itxura hartzen doazen berri paperak umorez zipriztintzen dituztenak. Batzutan, euren arduragabetasunak krisi mundiala eragiten du, Mahomaren marrazkiekin gertatu zen bezala. Bestetan, boteretsu batzuek binetagileen ironia ixilarazten saiatzen dira, El Jueves edo Deia auziekin bezala.
Nik, ordea, ez dut Audientzia Sheriffalaren papera beteko, eta marrazkilarien lana omenduko dut, aste osoan ikusi dudan binetarik onena hautatuz. Domeketan egitea pentsatu dut. Bai, gaur astelehena da, baina aurkezpen modura balio dezala. Aurreko asteko bineta berezi bat eskanerrak nahi duenean jarriko dut; baina gaurko batekin hasiko naiz. Nola ez, Forges handiarena.
FORGES, El País, 2007/10/15
Ez dut ahaztu, baina emozioak oraindik dirau. Horregatik Pilarika gau izugarriaren kronika beste baterako utziko dut...
2007/10/12
2007/10/11
Bihar
Orain dela hamar urte baino apur bat gehiago, Heroes de Silencio-k ezetz esan zioten elkarrekin batera jarraitzeari. Ez zen banaketa musikal hutsa izan, lau taldekideen arteko harreman pertsonalak oso kaltetuak bukatu ziren eta. Aurten, ordea, baietz esan diote mendeko Re-union handienari. Mahai gainean jarritako diru mordoari esker? Niri, egia esanda, bost. Eta 24 ordu baino gutxiagoren buruan txoratzen ariko diren gainerakoei, bost axolako zaie ere bai. Milaka eta milaka izango gara, eta denok pentsatuko dugu horrelako Musika (horrek barnean gordetzen dituen adiera guztiak kontuan hartuta) ezin dela egin nahi gabe, diru hutsagatik, sin amor al arte. Ezin plantak egin. Benetan maite dute heroiaren jantzia berriro janztea.
Pedro Andreu, Joaquin Cardiel, Juan Valdivia eta Enrique Bunbury tauletara igoko dira, batera, non eta Zaragozan, noiz eta Pilarika Egunean. Euren bihotzeko Ameriketatik pasatu ostean, bere jaioterrira bueltatu dira. Zaragoza baita euren hiria, eta urriaren 12a bere festarik handiena. Osagai guztiak biharkoa apoteosikoa izateko. Heroikoa, alegia.
Buruan beste gauzarik ez nuela esan nizuen, ezta? Sentimendu intimista eta, era berean, kolektibo baten erru izango da. Aberria bezalakoa, akaso? Behintzat hura bezain ulergaitza.
2007/10/09
Heroiak
Ohiko moduan, pentsamendu asko etorri zaizkit eguneko albisteak irakurtzean: Batasuneko Mahai Nazionaleko kideen atxiloketak, Memoriaren Legea, Palestinako bake elkarrizketak, zurri gorrien egoera latza, Politkovskaiaren eta Cheren hilketaren urteurrenak... Gertakari piloa. Baina gauza bakarra dabil nire barruan: heroien itzulera.
Irratia piztean, baina, beste batzuk astindu dituzte nire barrenak. Hauek ez dira besteak bezalakoak. Hauek heroiak direla uste dute, bere burua salbatzailetzat dute. Baina ez dira. Fikziozko heroiak dira. Gezurrezkoak. Betikoek betikoa.
Benetazko heroiak beste batzuk dira. Ilusioak eragiten dituztenak. Musikaren bidez, barruan daukagun zera hori pizten digutenak. Azkenean bueltatu dira heroiak, eta data batzugatik bada ere, ez dira isilean geratuko.
Jakina, Heroes del Silencio taldeari buruz ari naiz. Eta barkatuko didazue, baina aste honetan ez daukat besterik buruan.
2007/10/06
Atarikoa
Kafearekin ala kaferik gabe, eguneko plazerrik handienetarikoa da egunkaria irakurtzea. Aspaldian galtzen hasi zen ohitura, berri paperaren bidez mundua ezagutzea. Ez da beharrezkoa egunkaria irakurtzea informatuta egoteko, ustezko informazioa leku guztietatik heltzen zaigun gizarte honetan. Baina albisteak eta iritziak usaintzea, inguruko gazi-gozoak dastatzea, atzamarrekin papera bera ukitzea, hori plazerra da. Leku honetatik, nonbait dagoen nire txoko honetatik, urrun zein hurbil gertatzen direnak komentatzen saiatuko naiz. Eguneko albisteak irakurtzen ditugun bitartean burutik pasatzen zaizkigun iruzkinak plazaratzea da nire asmoa. Politika, gizartea, kultura... euskeraz zein gazteleraz... Inolako mugarik ez izatea espero dut.
Baina bidai honi hasiera eman aurretik, eta aste berria hasi baino lehen, bukatzen den asteak utzi digun zulo beltza gogoratu nahiko nuke. Izan ere, inoiz ahaztuko ez dudan kazetaria joan zaigu. Orain eta hemen egiten ari naizena egitera bultzatu ninduena. Nire idolo eta, distantzian bada ere, maisu horri, zuri, eskaintzen dizut blog hau eta barruan gordeko duen lan guztia.
Gracias por hacerme amar la Radio. Gracias por acompañarme todas las noches, mientras buscaba el sueño, contándome las historias que pasan en el mundo. Gracias por todas las cosas que me enseñaste, por tu ironía, por tus silencios, por saber callar a los otros Carlos. Gracias por hacer que me enamorara del Periodismo.
Aunque te pudo el "bicho", sé que has sido muy fuerte. Yo y millón y medio más lo sabemos; todos los que disfrutábamos de tu voz inconfundible. Parecía que me lo contabas a mí, pero sé que no estábamos solos. No sé si por la magia de la Radio, pero yo voy a seguir escuchándote.
Gracias, Carlos Llamas, zamorano.
